“ควบคุมน้ำหนักด้วย โปรไบโอติก”

ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องอ้วนๆ ผอมๆ ของคนทั่วไปมักเป็นแบบตรงไปตรงมา ก็คือเอาพลังงานที่กินเข้าไปลบด้วยพลังงานที่ใช้ หากพลังงานมีส่วนเกินเยอะก็ส่งผลให้อ้วน หากพลังงานติดลบก็ทำให้ผอมลง แต่สมการอ้วนผอมแบบตรงไปตรงมานี้ กลับไม่สามารถอธิบายได้ว่า “ทำไมบางคนกินเยอะแต่ผอม บางคนกินน้อยแต่กลับอ้วนง่ายมาก” และ “ทำไมบางคนลดเท่าไร อดแค่ไหน ก็ไม่ผอมสักที”

ปัจจุบันพบว่า สมการความอ้วนผอมนั้นมีตัวแปรซ่อนเร้นมากมาย หนึ่งในนั้นที่ได้รับการศึกษาอย่างมากในปัจจุบัน คือ “แบคทีเรีย” ที่อาศัยอยู่ในลำไส้ใหญ่ของเรา

เรารู้กันอยู่แล้วว่าภายในลำไส้ใหญ่ของเราเป็นที่อยู่อาศัยของแบคทีเรียจำนวนมหาศาลจนอาจเรียกได้ว่าเป็นสลัมของแบคทีเรีย แบคทีเรียแต่ละชนิดจะแตกต่างกันไป มีทั้งแบคทีเรียที่ดี และแบคทีเรียที่ไม่ดี ซึ่งจำนวนและชนิดของแบคทีเรียนี่เองที่จะส่งผลต่อรูปร่างของเรา โดยจากงานวิจับพบว่าแบคทีเรียในลำไส้ของคนอ้วนและแบคทีเรียในลำไส้ของคนผอมมีความแตกต่างกันชัดเจน

สาเหตุที่แบคทีเรียในลำไส้เกี่ยวข้องกับความอ้วน-ผอมนั้นอธิบายได้หลายกลไก

1) “แบคทีเรียในลำไส้มีผลต่อการเปลี่ยนรูปอาหารเป็นพลังงานโดยแบคทีเรีย” แบคทีเรียเร่งอ้วนจะมีความสามารถในการกักเก็บพลังงานจากอาหารที่เรากินเข้าไปมากกว่าแบคทีเรียทั่วไป คนที่มีแบคทีเรียเร่งอ้วนมากจึงได้รับพลังงานจากอาหารมากกว่า แม้จะรับประทานในปริมาณที่เท่ากัน

2) การเสียสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้ของคนอ้วน ความหลากหลายของประชากรแบคทีเรียลดลง แบคทีเรียที่เป็นมิตรต่อร่างกายน้อยลง ในขณะที่แบคทีเรียก่อการร้ายเพิ่มจำนวนขึ้น ส่งผลให้เกิดการเพิ่มขึ้นของสารพิษ Endotoxin จากแบคทีเรีย นำไปสู่การอักเสบในระดับโมเลกุล ผลที่ตามมาคือ “ร่างกายจะดื้อต่ออินซูลินมากขึ้นและเก็บสะสมไขมันมากขึ้น”

แบคทีเรียเร่งอ้วนจะเจริญเติบโตดี หากเราให้อาหารประเภทที่มีไขมันและน้ำตาลขัดขาวสูง อาหารโปรดของแบคทีเรียชวนอ้วนคืออาหารแบบตะวันตก เช่น แฮมเบอร์เกอร์ พิซซ่า ไก่ทอด ไอศกรีม สเต็ก ในขณะที่แบคทีเรียชวนผอมชอบอาหารกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ หรือธัญพืชต่างๆ มีงานวิจัยเปรียบเทียบอุจจาระในเด็กยุโรป กับเด็กแอฟริกันพบว่า อุจจาระของเด็กแอฟริกันมีประชากรแบคทีเรียหลากหลายกว่า มีสัดส่วนของแบคทีเรียที่ดีต่างๆ รวมถึงแบคทีเรียชวนผอมมากกว่าเด็กยุโรป ซึ่งน่าจะอธิบายได้จากอาหารในแบบแอฟริกันที่เน้นผัก พืชตระกูลถั่ว และธัญพืชที่หลากหลาย

งานวิจัยในคนอ้วนซึ่งส่วนใหญ่มีแบคทีเรียเร่งอ้วนเด่นพบว่า เมื่อให้คนอ้วนเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร จะส่งผลให้ประชากรแบคทีเรียในลำไส้ค่อยๆ เปลี่ยนเป็นแบคทีเรียชวนผอมมากขึ้น และในคนที่มีประชากรแบคทีเรียชวนผอมเด่น จะมีแนวโน้มลดน้ำหนักได้สำเร็จยาวนานโดยไม่กลับมาอ้วนใหม่

อ้างอิงข้อมูลจาก หนังสือ Microbiota โดย หมอผิง พญ.ธิดากานต์ รุจิพัฒนกุล

ด้วยความปรารถนาดี

Interpharma Thailand